Co się dzieje w organizmie jeżeli występuje niedobór białka?
Niedobór białka w organizmie wiąże się ze zwiększonym jego rozpadem albo z jego niewystarczającym spożyciem i późniejszym wchłanianiem. Dobre samopoczucie zależy od jakości i ilości białka. To ono pomaga w regeneracji po kontuzjach i treningach, wspomaga rozwój mięśni i wspomaga odporność. Białka proste to białka składające się wyłącznie z aminokwasów. Białka złożone to białka zawierające kwasy nukleinowe i fosforowe, węglowodany i inne substancje.
Czym jest białko – jak niedobór białka wpływa na organizm?
Organizm wykorzystuje białka jako budulec, dlatego nawet przy łagodnej postaci niedoboru białka, które może przebiegać bez zewnętrznych objawów, skóra staje się zbyt sucha, a wzrost włosów i paznokci spowalnia. W przypadku ciężkiego braku białka w organizmie normalne funkcjonowanie wszystkich układów i narządów zostaje zakłócone. Dla dzieci jest to szczególnie niebezpieczne: może powodować opóźnienie wzrostu, wpływać na tworzenie mięśni i rozwój zdolności umysłowych. Niezwykle ważne jest szybkie wykrycie tego stanu i ustalenie jego przyczyn, co pozwoli uniknąć powikłań mogących nawet stanowić zagrożenie dla życia. W 2024 roku niedobór białka wyrównywany jest zbilansowaną dietą dopasowaną do potrzeb danej osoby. Coraz więcej osób korzysta ze wsparcia dietetyka i zamawia zrównoważoną dietę pudełkową, która zawiera odpowiednie ilości białka, węglowodanów, tłuszczów i kalorii.
Czym jest niedobór białka – jaki udział mają aminokwasy?
Aby wytworzyć własne białka, organizm ludzki potrzebuje białek dietetycznych (z pożywienia). Podczas trawienia pokarmu rozkładają się na aminokwasy, z których następuje biosynteza podstawowych polipeptydów. W skrajnych przypadkach, gdy zabraknie węglowodanów i skończą się zapasy tłuszczu, organizm może wykorzystać aminokwasy do produkcji energii. Niektóre aminokwasy mogą być wytwarzane przez organizm a jest ich 11 i nazywane są aminokwasami egzogennymi. Ale jest 9 aminokwasów, których organizm ludzki nie jest w stanie syntetyzować. Dlatego nazywane są aminokwasami niezbędnymi. Aby można było normalnie funkcjonować, nie może być mało białka w organizmie należy zadbać o to, aby w naszej diecie znajdowały się pokarmy zawierające białka z niezbędnymi aminokwasami.
Jakie są normy białka?
Nasze rekomendacje opieramy na danych potwierdzonych w licznych badaniach naukowych. Dzienne zapotrzebowanie na białko dla kobiet wynosi 1 g na 1 kg masy ciała. Oznacza to, że jeśli kobieta waży 60 kg, potrzebuje około 60 g białka. W przypadku aktywnego trybu życia (chodzenie na siłownię, uprawianie fitnessu) warto zwiększyć ilość spożywanego białka do 1,2 g na 1 kg masy ciała. W przypadku mężczyzn norma białkowa jest wyższa. Jeśli nie mężczyzna nie uprawia sportu, wystarczy 1,2 g na 1 kg masy ciała, ale jeśli aktywnie chodzi na siłownię, musi zwiększyć ją do 1,5-1,8 g białka na 1 kg masy ciała. Osoby chore, kobiety w ciąży i osoby starsze również muszą zwiększyć dawkę pokarmów białkowych. Trzeba dbać o to, aby nie nastąpił niedobór białka w diecie i nie wystąpiły niepokojące objawy ze strony organizmu.
Jak nie dopuścić do wystąpienia niedoboru białka w organizmie?
Organizm nie produkuje białka pełnowartościowego które jest bogate w ważne aminokwasy, dlatego musi otrzymywać je wraz z jedzeniem. Jak wiadomo najwięcej białka znajduje się w piersi kurczaka, indyku, wołowinie, rybach i owocach morza. Ale my kochamy różnorodność. Nawet najsmaczniejsze danie mięsne może stać się nudne. A co z tymi, którzy są wegetarianami? Dietetycy radzą, aby oprócz mięsa włączyć do menu produkty z innych kategorii, które zawierają dużo białka. Dzięki temu dieta będzie zdrowsza i bardziej zbilansowana.
Stawiając na personalizację w dietetyce jako klucz do sukcesu należy zadbać o zróżnicowane odżywianie i postawić na catering dietetyczny który profesjonalnie zajmuje się opracowywaniem diet indywidualnych. Dietetyk przygotowuje odpowiedni plan żywienia, uwzględniając wszystkie niezbędne składniki odżywcze, dlatego nie ma mowy, aby wystąpiły niedobory białka. Zbilansowana dieta pudełkowa oferowana w 2024 roku zaspokaja potrzeby organizmu na makroelementy: białko, węglowodany, tłuszcze oraz witaminy i minerały. Nasze kompetencje w dziedzinie dietetyki klinicznej są potwierdzone licznymi certyfikatami. Dietetycy mają duże doświadczenie w żywieniu ludzi, uwzględniają wiek, wagę, stan zdrowia, aktywność fizyczną i cele jakie chcą osiągnąć.
Jakie są rodzaje żywności o wysokiej zawartości białka?
Pod względem pochodzenia wszystkie białka dzielą się na dwie kategorie: zwierzęce i roślinne. Pierwsza kategoria była historycznie głównym źródłem białka dla zdecydowanej większości światowej populacji, jednak w ostatnich latach pojawiła się tendencja do przechodzenia na białka roślinne. W idealnej sytuacji podczas układania codziennej diety białko zwierzęce łączy się z białkiem roślinnym. W ten sposób nie będzie zagrażać dieta uboga w białko, uda się otrzymać nie tylko różnorodność smaków, ale także makro- i mikroelementy, w które bogate są pokarmy roślinne.
14 najlepszych produktów wysokobiałkowych które uchronią od niedoboru białka w diecie:
| Produkty | Ilość gramów białka na 100 gramów produktu |
| Soja | 35-37 |
| Parmezan | 35-36 |
| Pierś z kurczaka | 30-32 |
| Pestki dyni | 30 |
| Borowiki suszone | 25-30 |
| Wołowina | 26-30 |
| Tuńczyk | 25-29 |
| Duszona polędwica wieprzowa | 24-28 |
| Zielona soczewica | 25 |
| Fasola czerwona i fasola mung | 22-24 |
| Krewetki | 23 |
| Pierś z indyka | 22 |
| Ciecierzyca | 20 |
| Twaróg | 20 |
Niedobór białka w diecie jest możliwy do uniknięcia, jeżeli zadbamy o w pełni zbilansowane odżywianie. Konsultacja z dietetykiem, powierzenie przygotowania planu żywienia i korzystanie z usług firmy profesjonalnie zajmującej się gotowaniem zdrowego i urozmaiconego jedzenia pozwoli uniknąć takiego problemu jak niedobór białka we krwi. Należy pamiętać, że białko występuje nie tylko w mięsie i rybach, ale także w orzechach, fasoli, a nawet warzywach. W związku z tym tworząc zbilansowaną dietę należy naprzemiennie łączyć pokarmy pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, aby otrzymać wszystkie niezbędne, niezwykle ważne dla zdrowia mikroelementy. Ważne! Białka owoców morza są strawne w 93-98%, a te zawarte w mięsie w 87-89%. Białko rybne jest wchłaniane przez organizm ludzki w ciągu 1,5-2 godzin, a białko wołowe w ciągu 5 godzin.
Jakie są objawy niedoboru białka w organizmie?
Łagodne formy niedoboru białka zwykle ustępują bezobjawowo. Jedynym wyjątkiem są dziedziczne niedobory niektórych aminokwasów, które są składnikami strukturalnymi cząsteczek białka.
Niedobór białka w organizmie objawy to:
- Stale zmniejszająca się waga.
- Paznokcie stają się łamliwe.
- Włosy stają się łamliwe, matowe i zaczynają wypadać.
- Skóra staje się sucha i łuszcząca się.
- Pojawia się ogólne osłabienie.
Niedobór białka objawy ze strony układu nerwowego:
- Ból głowy.
- Wahania nastroju.
- Silne zmęczenie.
- Bezsenność.
Brak białka w organizmie ze strony układu mięśniowo-szkieletowego:
- Słabe mięśnie.
- Zmniejsza się masa ciała i widoczna objętość mięśni.
- Zaczynają boleć mięśnie, rzadziej stawy.
Objawy niedoboru białka ze strony układu pokarmowego:
- Mdłości.
- Ból brzucha, wzdęcia.
- Wzrasta ochota na słodycze.
- Problemy z wypróżnianiem (zaparcie, które zastępuje biegunka).
Gdy następuje ciężki niedobór białka skutki są widoczne, ponieważ odpowiedź immunologiczna, regeneracja i produkcja enzymów i hormonów są upośledzone. Na jego obecność mogą wskazywać częste epizody głodu, częste ostre infekcje dróg oddechowych, słabo gojące się zmiany skórne, powolny wzrost paznokci i włosów. Nieprzyswajanie białka może wiązać się z zespołem złego wchłaniania składników odżywczych z pożywienia.
Jakie są możliwe powikłania niedoboru białka – skutki?
Niedobór białka, w zależności od nasilenia i czasu trwania, może prowadzić do opóźnień rozwojowych, pogorszenia funkcji poznawczych i osłabienia odporności. Stan braku białka w organizmie nadmiernie wzmaga autofagię (samostrawienie), patologicznie zaburzając proces wewnętrznego samooczyszczania komórek. Ponadto przyczynia się do zmian funkcjonalnych leukocytów, atrofii szpiku kostnego, zaburzeń homeostazy i odpowiedzi immunologicznej. Jeżeli występuje niedobór białka w ciąży może to negatywnie wpłynąć na rozwój mózgu noworodka. Chociaż wszystkie składniki odżywcze mają pewien wpływ na dojrzewanie mózgu, białka wydają się być najważniejsze dla rozwoju funkcji neurologicznych. Skutki niedoboru białka w okresie ciąży mają długotrwały wpływ na mózg dziecka i prowadzą do trwałych zaburzeń w uczeniu się i zachowaniu, funkcjonowaniu komórek trzustki i odpowiada za zmniejszoną produkcję insuliny. Literatura w dziedzinie odżywiania i niedoboru białka w organizmie potwierdza teorię, że powoduje rozwój cukrzycy typu 2 u małych dzieci i młodzieży, które nie mają nadwagi i lubią słodycze.
Jak wygląda diagnostyka w kierunku niedoboru białka?
Przede wszystkim niedobór białka w organizmie można podejrzewać u osób z niską masą ciała, a także u osób z objawami chorób, dla których charakterystyczny jest taki stan. Aby potwierdzić tę diagnozę, specjaliści przeprowadzają różne badania.
Badania laboratoryjne, które 2024 roku wykonuje się w celu zdiagnozowania niedoboru białka we krwi:
- Morfologia.
- Mocznik w codziennym moczu.
- Kreatynina w moczu.
- Białko całkowite w moczu i białko w surowicy.
- Glukoza w osoczu.
Jak wygląda leczenie niedoboru białka?
Jeśli stwierdzono niedobór białka leczenie nastawione będzie na uzupełnienie białka i normalizację jego metabolizmu.
Leczenie może obejmować:
Zalecenia dotyczące zbilansowanej diety bogatej w białko (zawierającej odpowiednią ilość białka zwierzęcego). Dieta obejmuje ryby, jaja i mięso. W przypadku osób cierpiących na niedobór białka spowodowany cukrzycą, chorobami wątroby i nerek dietę dobiera lekarz prowadzący, biorąc pod uwagę charakterystykę choroby podstawowej. Czasami wystarczy skorygowanie diety, aby wyleczyć łagodną postać niedoboru białka w krwi. W tym przypadku najlepiej skorzystać z pomocy dietetyka, który bazując na wynikach badań, stanie zdrowia, wieku i wagi opracuje adekwatną dietę, która unormuje poziom białka w organizmie. Leki to enzymy trawienne, stosowane przez osoby, których organizm sam nie jest w stanie wytworzyć wystarczającej ilości tych enzymów.
Dlaczego proteiny są tak ważne dla organizmu i nie można dopuścić do braku białka w organizmie?
Białka składają się z aminokwasów, które łączą się ze sobą, tworząc długi łańcuch. Pomaga to zachować zdrowie i naprawić tkanki w organizmie. Białka kontrolują reakcje metaboliczne, utrzymują pH i równowagę płynów oraz zarządzają układem odpornościowym. Transportuje i przechowuje składniki odżywcze oraz może działać jako źródło energii. Niedobór białka może wynikać z niedostatecznego spożycia, upośledzonego wchłaniania lub zwiększonego rozkładu białek. Aby organizm mógł normalnie funkcjonować i być zdrowy, należy zadbać o to, aby w naszej diecie znajdowały się pokarmy zawierające białka z niezbędnymi aminokwasami. Brak aminokwasów może uzupełnić suplementacja.
Kierując się zasadami medycyny opartej na dowodach naukowych białko sportowe stanowi alternatywę dla białka naturalnego, dostarczanego do organizmu wraz z pożywieniem. Charakteryzuje się niską zawartością tłuszczu i węglowodanów. Cechy te pozwalają, przy prawidłowym przyjmowaniu, szybko zwiększyć masę mięśniową, odbudować uszkodzone mięśnie i dostarczyć organizmowi energii do normalnego funkcjonowania nawet przy stosowaniu niskokalorycznej diety.
Czy przy niedoborze białka w organizmie warto go suplementować?
Każdy człowiek ma zapotrzebowanie na białko i nie można dopuścić do niedoboru białka w organizmie. Dla sportowca chcącego budować masę mięśniową potrzeba ta jest większa. Jednak ze względu na ich właściwości fizjologiczne lub brak czasu wiele osób nie jest w stanie uzyskać wymaganej ilości białka z pożywienia, wtedy na ratunek przychodzą suplementy białkowe. Czy mogą zaszkodzić organizmowi? Wysokiej jakości suplementy diety produkowane na bazie naturalnych surowców nie stanowią zagrożenia dla człowieka. Ale trzeba je stosować w dawce wskazanej na opakowaniu. Jeśli zwiększy się normę, mogą wystąpić wysypki skórne, alergie i zaburzenia trawienne.
Niewłaściwe spożycie białka może powodować nadmierny przyrost masy ciała. Jednak nawet sportowcy wyczynowi mogą uzyskać prawidłową ilość białka z pożywienia, stosując innowacyjne podejście do opracowania diety. Jej planowaniem zawsze zajmuje się dietetyk po uzgodnieniu wszystkich parametrów i oczekiwań danej osoby. Z naszego doświadczenia przy pracy z osobami chcącymi uzupełnić brak białka w organizmie wynika, że dieta zawierająca produkty wysokobiałkowe spełnia to zadanie w 100 procentach. Wykorzystując nasze doświadczenie w zakresie żywienia sportowego, przygotujemy w pełni zbilansowaną dietę dla sportowca która pokryje energetyczno-odżywcze potrzeby jego organizmu. Odżywianie osób aktywnych fizycznie nie może opierać się na diecie ubogiej w białko. Wprowadzimy do jadłospisu produkty które będą sprzyjały skutecznej regeneracji organizmu między treningami i pomogą przeciwdziałać skutkom przeciążeń treningowych.
Zweryfikowane merytorycznie przez:
Agata
