Czym są ciała ketonowe, jaka jest ich norma i jak je zbadać?
Pojawienie się ciał ketonowych to cel stosowania diety ketogenicznej. Obecność we krwi ciał ketonowych oznacza bowiem osiągnięcie przez organizm stanu ketozy, czyli zmianę metabolizmu. Oznacza to, że organizm zaczyna czerpać energię potrzebną do funkcjonowania z tłuszczów, a nie z węglowodanów. Pojawiają się jednak pytania, czym są ciała ketonowe? Jaka jest ich norma oraz jak zbadać ich poziom w organizmie?
Sprawdź koniecznie: dieta ketogeniczna catering, jest pyszny!
Co to są ciała ketonowe?
Ciała ketonowe są związkami chemicznymi, które są produktem procesu metabolizmu obecnych we krwi wolnych kwasów tłuszczowych.
Warto również wskazać, że ciała ketonowe stanowią alternatywne źródło energii dla komórek organizmu w sytuacji, gdy organizm nie ma wystarczającej ilości glukozy, będącej głównym źródłem energii, do prawidłowego funkcjonowania. W zdrowym organizmie obserwuje się śladowe ilości ciał ketonowych w surowicy krwi. Zwiększona ich produkcja powoduje, że możliwe jest ich wykrycie w moczu. Niemniej jednak obecność ciał ketonowych w moczu nie stanowi normalnej sytuacji u zdrowych osób. Wyjątkiem jest jednak przedłużone nieprzyjmowanie pokarmów i głodówka.
Jaka jest norma ciał ketonowych we krwi?
U zdrowych osób ciała ketonowe wytwarzane są w bardzo małych ilościach. Proces wytwarzania ketonów, określany jako ketogeneza, zachodzi w wątrobie oraz korze nerkowej. U zdrowego człowieka poziom ciał ketonowych w surowicy krwi nie przekracza 0,2 mmol/l, taki poziom stanowi normę ciał ketonowych we krwi. Niemniej jednak w pewnych warunkach metabolicznych może dojść do zwiększenia produkcji ciał ketonowych. Sytuacja ta zachodzi najczęściej w przypadku cukrzycy przy znacznym niedoborze insuliny, co może przyczynić się do pojawienia się ketonemii i kwasicy ketonowej. Znacznie podwyższony poziom ciał ketonowych we krwi może skutkować nawet pojawieniem się śpiączki cukrzycowej, która jest stanem bezpośredniego zagrożenia dla życia.
Warto również wskazać, że w fizjologicznym moczu ketony nie powinny występować w żadnej ilości. Jeżeli pojawiają się one w moczu, wówczas stan ten określany jest mianem ketonurii ketonowej. Stan taki jest zazwyczaj wynikiem zaburzenia równowagi energetycznej organizmu i wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Zwiększenie ilości ciał ketonowych i osiągnięcie stanu ketozy jest głównym zamierzeniem popularnej diety ketogenicznej. Wprowadzenie organizmu w stan ketozy przyczynia się do zmiany metabolizmu i czerpania energii z tłuszczu, a nie z glukozy. Dzięki temu dochodzi do szybkiej utraty nadmiernej tkanki tłuszczowej. Niemniej jednak niekontrolowany wzrost ciał ketonowych może być zagrożeniem dla zdrowia i życia osoby będącej na diecie ketogennej. Co ważne, poziom ciał ketonowych jest różny w zależności od rodzaju ketozy:
- w przypadku braku ketozy i metabolizmie glukozy poziom ciał ketonowych mieści się poniżej 0,2 mmol/l – stan ten jest normą dla osób, które nie stosują zasad keto diety,
- w przypadku stanu łagodnej ketozy poziom ciał ketonowych osiąga 0,2-0,5 mmol/l,
- w przypadku ketozy uzyskanej na podstawie diety niskowęglowodanowej przy max 30g spożyciu węglowodanów poziom ciał ketonowych osiąga 0,5-3 mmol/l,
- w przypadku stanu powysiłowej ketozy poziom ciał ketonowych osiąga 2,5-3,5 mmol/l,
- w przypadku ketozy uzyskanej na podstawie całkowitej głodówki z wykluczenia węglowodanów poziom ciał ketonowych osiąga 3-6 mmol/l,
- w przypadku kwasicy ketonowej poziom ciał ketonowych osiąga 6-15 mmol/l.
Jak zbadać ciała ketonowe?
Poziom ciał ketonowych może być badany na podstawie pomiarów z krwi i moczu. W tym znaczeniu badanie z krwi można wykonać przy pomocy glukometru ze specjalnymi paskami służącymi do pomiaru poziomu ciał ketonowych. Warto wskazać, że w przypadku stosowania diety ketogenicznej, o zadowalającym poziomie ketozy można mówić przy osiągnięciu wyniku powyżej 2 mmol/l.
W przypadku badania z moczu, poziom ciał ketonowych możliwy jest do określenia poprzez zakroplenie moczem przeznaczonych do badania pasków. Warto wskazać, że metoda ta jest prostsza w wykonaniu i tańsza. Niemniej jednak paski do badania ciał ketonowych z moczu wykrywają obecność acetooctanu w moczu, a nie kwasu beta- hydroksymasłowego, który jest najliczniej występującym z ketonów. Warto wskazać, że pełny stan ketozy to wartość, która w wyniku badania wskazuje 3-4+ na pasku, co odpowiada 80-160 mg/dl ciał ketonowych w moczu, odpowiadającej wartością 2 mmol/l ciał ketonowych we krwi.
Dieta ketogeniczna stanowi coraz bardziej popularny sposób żywienia, który pozwala na osiągnięcie spektakularnych efektów odchudzania. NIemniej jednak zanim wdroży się zasady keto żywienia, warto dowiedzieć się, czym jest dieta ketogeniczna. Ketogenna opcja żywienia to dieta eliminacyjna, a jej przygotowanie i prawidłowe wdrożenie nie należy do najłatwiejszych. Co więcej, przejściu na wysokotłuszczową opcję żywienia mogą towarzyszyć liczne skutki uboczne, między innymi w postaci keto wysypki. Dlatego też przejście na dietę ketogeniczną powinno odbywać się pod kontrolą dietetyka lub doświadczonego lekarza. Ponadto dużym ułatwieniem, szczególnie dla osób, które dopiero wdrażają keto dietę, jest dieta pudełkowa. Ketogeniczny catering to gwarancja spożywania odpowiednio zbilansowanych potraw i zminimalizowane ryzyko wystąpienia jakichkolwiek niedoborów wynikających ze stosowania diety eliminacyjnej.
Najciekawsze wpisy na naszym blogu:
Jajka na odchudzanie – czy są zdrowe na diecie?
Natka pietruszki na odchudzanie – jak działa?
Pyłek pszczeli na odchudzanie – czy daje efekty?
Przełom w odżywianiu: Węglowodany o niskim indeksie glikemicznym na odchudzanie!
Pizza o niskim indeksie glikemicznym – przepis
Kasze o niskim indeksie glikemicznym – jakie wybierać?
Chleb z niskim indeksem glikemicznym – jak upiec?
Endometrioza dieta – co jeść, a czego unikać
Endometrioza – co to jest, objawy i leczenie
Makaron o niskim indeksie glikemicznym – przepis
Zweryfikowane merytorycznie przez:
Katarzyna Czarkowska
Technolog z zacięciem dietetycznym Nasz zakład produkcyjny nie ma przed nią tajemnic Na co dzień dba o to, aby wasze posiłki powstawały w warunkach wpisujących się w najwyższe standardy bezpieczeństwa i higieny produkcji. Jest również współautorem menu. Absolwentka studiów inżynierskich i magisterskich na kierunku żywienie człowieka i ocena żywności SGGW w Warszawie. Pierwsze doświadczenia zawodowe zdobywała już w trakcie studiów poprzez liczne staże oraz praktyki studenckie.Nieustannie poszerza swoją wiedzę i uczestniczy w kursach kierunkowych, między innymi z zagadnień dotyczących systemów zapewniania jakości oraz optymalizacji procesu produkcji. W wolnym czasie stawia na podróże - te małe i te duże. Miłośniczka dobrej kuchni i aktywnego trybu życia. Uwielbia seriale kryminalne oraz snowboard, jednak to plaża i słońce są najbliższe jej sercu.
Zobacz profil autora na:
