witamina b12 w jakich produktach
Powrót do bloga

Witamina B 12 norma, jakie ma właściwości, działanie i dlaczego jest ważna

Witaminy z grupy B odgrywają bardzo ważną rolę w ludzkim organizmie. Można wręcz stwierdzić, że ich obecność jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania. Witamina B 12 jest jednym z najcenniejszych związków organicznych całej grupy. Pomaga w walce z wieloma chorobami, zapobiega anemii, poprawia apetyt, zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów i oraz zmniejsza stres, a to tylko niektóre z jej cennych właściwości. Niedobór witaminy B-12 może skutkować poważnymi problemami. Gdzie występuje witamina B-12, czym dokładnie jest i jak działa? O tym przeczytasz w poniższym artykule.

Witamina b 12 na co jest, jakie ma właściwości

Wit b12 jest potrzebna każdemu, bez względu na wiek i płeć. Jest przede wszystkim  odpowiedzialna za proces produkcji krwinek czerwonych, czyli komórek krwi. Zaburzenie tego procesu lub obniżenie poziomu witaminy B12 we krwi, może prowadzić do niedokrwistości, skutkiem czego jest właśnie anemia. Jeśli choroba już następuje, odpowiednia dawka witamin b12 pomaga w skutecznej walce z powrotem do zdrowia, poprzez wzmocnienie siły i odporności komórek układu krwionośnego. Kolejnym miejscem, które jest narażone przez choroby krwi to układu sercowo-naczyniowy.  Odkładający się we krwi cholesterol, zwiększa ilość homocysteiny, powoduje ona powiększenie się blaszek miażdżycowych, co prowadzi do miażdżycy. Odpowiednia dawka witamin b12 skutecznie ograniczy ilość substancji, redukując ją do odpowiedniego stanu, który w ludzkim organizmie powinien być niski.  Układ pokarmowy jest kolejnym polem, na którym konieczny jest odpowiedni poziom witaminy b12, ten związek chemiczny skutecznie wspomaga pracę jelit oraz odpowiada za poprawny rozkład, białek, tłuszczy i węglowodanów. Zwiększona dawka wit b12 skutecznie poprawi kondycję układu pokarmowego u osób, które przebyły operację żołądka lub jelit. Regularna i odpowiednia suplementacja zalecona przez lekarza, skutecznie wzbogaci organizm o zalecaną ilość witaminy b12 , co pozytywnie wpłynie na stan zdrowia. Związek organiczny magazynowany jest w szpiku kostnym i wątrobie. Wątroba jest kolejnym miejscem, gdzie widać ogrom pracy witamin b12, to właśnie one wykazują najskuteczniejszy wpływ na odpowiednią pracę narządu, co zostało potwierdzone naukowo. W czym jeszcze pomaga wit b12? Psychika to kolejne „miejsce”, w którym bardzo cenne jest  działanie witaminy b12. Alzheimer, zaniki pamięci, brak koncentracji czy nawet choroby psychiczne, mogą być spowodowane jej brakiem. Witamina b12 dba o poziom zdrowia psychicznego. Dzieje się tak za sprawą ochrony komórek nerwowych. Wit b12 wspomaga osłonki mielinowe, otaczające nerwy, działając jak swego rodzaju tarcza. Zwiększona odporność układu nerwowego sprawa, iż jesteśmy bardziej odporni na stres, skoncentrowani, a co za tym idzie mniej narażeni na depresję  i choroby psychiczne. Odpowiedni poziom witaminy b12 w układzie nerwowym pomoże również w walce z zaburzeniami fizycznymi, jak uczucie drętwienia stóp i dłoni czy zaburzenia równowagi. Wyżej wspominany proces przetwarzania białek, tłuszczy i węglowodanów, w którym to znacząco uczestniczy witamina b12, również wpływa na stan zdrowia psychicznego. Energia wytwarzana z powyższych minerałów zmniejsza uczucie zmęczenia, przeciwdziała zasłabnięciu i zapobiega utracie pamięci.

Witamina b 12 w jakich produktach

Witaminę b12 można znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego. Mowa tu głównie o mięsie, rybach, mleku, serach, jajach czy wędlinach. Dlatego Twoja dieta powinna być bogata w produkty, które zawierają witaminę B12. Spożywając produkty z wit B12 masz szansę w naturalny sposób dostarczyć i utrzymać na odpowiednim poziomie tą witaminę, Największe ilości witamin b12 znajdują się w nerkach i wątrobie, ich zawartość w tych produktach wynosi ponad 20 minigram na 100 gram. Ryby typu: pstrąg, makrele czy śledzie posiadają od 5 do 20 minigram witaminy b12 na 100 gram rybiego mięsa.  Jaja, jogurty, nabiał, mleko czy maślanki cechują się zawartością  od 1 do 5 minigram witamin b12 na 100 gram produktu. Co jeszcze posiada w sobie witaminę b12 ? Jeśli wyżej wymienione produkty nam nie smakują lub chcemy bardziej urozmaicić dietę, można użyć np. mięsa królika, kurczaka, serów twarogowych lub dojrzewających – camember, ser gouda lub ser edamski.  Śledzia, pstrąga czy makrelę można zastąpić karpiem, morszczukiem, mintajem lub skorupiakami.

Na niedobór witamin b12 są głównie narażeni weganie i wegetarianie. Dlatego powinni oni wzbogacić swoją dietę o kilka produktów. Dla wegan polecane jest:

•      Mleko kokosowe, mleko sojowe

•      Drożdże spożywcze

•      Płatki zbożowe

Natomiast  wegetarianie powinni włączyć do swojej diety:

•      Twarożek

•      Jaja

•      Ser Szwajcarski

•      Mleko niskotłuszczowe  

Jeśli jesteś na diecie wegańskiej lub wegetariańskiej, a obawiasz się, że Twoje menu jest ubogie w produkty z wit B12, warto skorzystać z gotowych cateringów dietetycznych. Pudełkowa dieta wegetariańska czy też dieta wegetariańska z dodatkiem ryb, którą możesz zamówić z dostawą pod wskazany adres, zaplanowana została przez dietetyków, którzy dbają o każdy szczegół i odpowiednie zbilansowanie codziennego menu. Dzięki temu możesz być pewien, że dieta jest bogata w produkty z wit B.

 

Niedobór witaminy b 12 czym grozi

Niedobory witaminy b12 mogą powodować wiele niekorzystnych objawów. Niektóre z nich, jak np. zawroty głowy, uczucie przewlekłego przemęczenia czy problemy ze wzrokiem mogą nie być kojarzone ze zbyt niskim poziomem witaminy w organizmie. Powyższe sytuacje mogą mieć wiele przyczyn, dlatego warto zgłosić się z nimi do lekarza, ponieważ stosunkowo niegroźne objawy mogą przerodzić się w poważne problemy.  Pierwszym krokiem w kierunku zdiagnozowania przyczyn wyżej wymienionych objawów jest zrobienie badań krwi, w tym właśnie badań na poziom witaminy B2. Niedobór witaminy b12 może spowodować zakłócenia w układzie nerwowym. Rozstrojone nerwy, którym towarzyszą częste biegunki, trudność w zachowaniu równowagi, drętwienie kończyn, rozdrażnienie, lęki, jąkanie się czy depresja, mogą być również związane z brakiem witaminy b12. Powyższe objawy mogą prowadzić do problemów psychicznych lub trwałych zaburzeń w układzie nerwowym. Osoby starsze, które wykazują niedobór witaminy b12, są narażone głównie na alzheimera czy demencję. Objawy chwiejności nastrojów, czy apatyczność mogą wystąpić niezależnie od wieku. Niedobór witaminy b12  u kobiet powoduje nieprzyjemne dolegliwości miesiączkowe, pierwszymi objawami mogą być nadmierne krwawienie, zwiększony ból brzucha, ale także zapalenie jamy ustnej i ust, nieprzyjemny zapach ciała czy nawet nadmierne rozdrażnienie. Układ pokarmowy również odczuwa niedobry witaminy b12. Utrata apetytu, spadek wagi i zaburzenia smaku mogą być pierwszym sygnałem, który świadczy o jej niskim poziomie w naszym organizmie. Witamina b12 odpowiada za rozłożenie węglowodanów, tłuszczy i białek, jej niska ilość prowadzi do zmian w błonie śluzowej i  nieodpowiedniej pracy jelit. Przy jej niedoborze mogą się również pojawić zaparcia, biegunka, wymioty, a nawet zmiana odcienia skóry na bladożółty. Niedobór wit b12 powoduje poważne choroby związane z niedokrwistością, o których pisaliśmy wyżej. Zwiększony poziom  homocysteiny prowadzi do miażdżycy, a ta może skutkować zawałem serca czy udarem mózgu.  Niedobory witaminy b12 wynikają ze źle zbilansowanej diety, stosowania używek, a nawet z siedzącego trybu życia. Trzeba pamiętać, że  palenie papierosów, szybkie i nadmierne spożywanie fast-foodów również podnoszą to ryzyko.

Witamina b 12 dawkowanie

Walka z chorobami i objawami dotyczącymi niedoboru wit b12 polega na odpowiednim jej dawkowaniu. Tutaj w zależności od dolegliwości lub tego, co zaleci lekarz, w walce z niskim poziomem b12 możemy skorzystać z produktów, gdzie występuje wit B12  lub suplementów.. Jeśli zdecydujesz się na stosowanie suplementów, powinieneś zapoznać się dokładnie ze sposobem dawkowania. W zależności od producenta witamina b12 występuje w towarzystwie innych witamin lub minerałów, jeśli mówimy o samej b12, witamina powinna być dawkowana w odpowiedni sposób. Porcje dzienne są uzależnione od wieku i powodu suplementacji, średnie dzienne zapotrzebowanie na wit b12 wygląda następująco:

Wiek lub etap życia Dzienne zapotrzebowanie
Niemowlę do 6 miesiąca życia 0,4 mcg
Niemowlę od 7 do 12 miesiąca życia 0,5 mcg
Dzieci od 1 do 3 roku życia 0,9 mcg
Dzieci od 4 do 8 roku życia 1,2 mcg
Dzieci od 9 do 13 roku życia 1,8 mcg
Nastolatki od 14 do 18 roku życia 2,4 mcg
Dorośli 2,4/2,5 mcg
Kobiety karmiące piersią 2,5/2,7 mcg

 

Osoby stosujące inne leki lub osoby starsze powinny raczej korzystać z produktów bogatych w witaminę b12 niż z suplementów. Witaminę b12 skutecznie wzmacniają pozostałe witaminy z grupy – B, inne minerały i odpowiednio zbilansowana dieta. Aby czerpać jak najwięcej korzyści z witamin, należy odstawić na bok wszelkie używki, ograniczyć dzienną dawkę kawy, a także skończyć z szybkim i niezdrowym odżywianiem. Każda dieta lubi dostarczenie odpowiedniej dawki energii, dlatego ruch i jakiekolwiek aktywności fizyczne zdecydowanie zwiększą pozytywne działanie witaminy b12.

W czym jest Witamina b12 czyli gdzie występuję

Produkty bogate w witaminę b12 można dowolnie łączyć, tworząc z nich różne smaczne dania. Dzięki wykorzystaniu produktów z B12 Twoje śniadania, obiady czy kolacje będą nie tylko smaczne, ale przede wszystkim zdrowe. Oto kilka pomysłów na zdrowe dania bogate w b12 lub takie, które wspomogą jej pracę w organizmie:

•      sałatka warzywna z tuńczyka, z dodatkiem rukoli,

•      zapiekanka makaronowa z fasolą szparagową,

•      królik w sosie śmietanowo-grzybowym,

•      gulasz z warzywami  i klopsikami,

•      warzywa gotowane na parze z wołowiną.

Witaminy podobnie jak minerały najlepiej przyswajają się do organizmu w płynnej wersji, dlatego aby utrzymać odpowiedni poziom wit b12, wskazane jest spożywanie soków, zup, szejków czy kompotów. Witamina b12 w płynie może zostać dostarczona do organizmu w postaci:

•      soku z buraka lub marchwi,

•      zupa z dyni, marchwi lub barszczu,

•      koktajlu orzechowego z dodatkiem owców,

•      orzeźwiającego szejka truskawkowo-bananowego,

•      kompotu wiśniowego.

 

Każdą dietę można wzmocnić odpowiednią suplementacją, która wzbogaci organizm np. o ważne kwasy z grupy omega 3 wzmacniające kości. Kwasy te chronią nas również przed stanami zapalnymi. Magnez wzmocni pracę układu nerwowego, witaminy A, C, D, E i K pomogą witaminie b12 podczas pracy w układzie pokarmowym. O odpowiedni stan naczyń krwionośnych wraz z witaminą b12 zadbają m.in. rutyna, escyna, witamina C, rutozyd, arnika oraz ruskogeniny. W zależności od suplementacji powyższe witaminy i minerały można znaleźć w jednej substancji wraz z witaminą b12, ewentualnie można stosować kilka suplementów zawierających powyższe składniki. Warto również zrobić odpowiednie badania, aby sprawdzić ilość najważniejszych witamin i minerałów w organizmie, pomoże to w doborze odpowiedniej suplementacji.  

Witamina b 12 efekty uboczne i przedawkowanie

Witamina b12 przyjmowana nawet w dużych dawkach nie jest toksyczna. W przeciwieństwie do innych witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A,D,E,K), witaminy b12 są rozpuszczalne w wodzie, zatem wydala się je z organizmu na dwa sposoby. Pierwszym jest oddawanie moczu, a drugim potliwość. Ciężko jest ją przedawkować, nie stwierdzono tego typu przypadków. Podczas niektórych suplementacji dochodzi jednak do reakcji uczuleniowej, jest to spowodowane dodatkiem innych uczulających substancji zawartych w danym suplemencie, czasem zdarza się, że uczulenie jest wynikiem samej b12. Witamina dawkowana zbyt często może powodować objawy uczulenia, jednak muszą to być dawki znacząco przekraczające dzienną normę stosowane przez bardzo długi czas. Co może towarzyszyć reakcji uczuleniowej na witaminę b12 ?

•      wstrząs anafilaktyczny,

•      krwawienie z nosa,

•      suchość warg,

Suplementacja oparta na zastrzykach może powodować:

•      zaburzenia naczyniowe,

•      wzdęcia, biegunkę,

•      świąd, wysypkę i ból w miejscu wstrzyknięcia,

•      wystąpienie trądziku różowatego

Podczas wystąpienia objawów uczulenia, należy odstawić suplement, oczyszczając organizm dużą ilość płynów. Najlepsza będzie woda mineralna lub herbaty ziołowe. Trzeba zgłosić się do lekarza, a w przypadku wstrząsu anafilaktycznego czy poważniejszych sytuacji niezwłocznie udać się na sor.

Anemia objawy

Wiemy już ze witamina b12 utrzymuje odpowiedni poziom homocysteiny, dzięki czemu zapobiega chorobom układu krążenia krwi. B12 bierze również udział w wytwarzaniu krwinek czerwonych, to właśnie ten proces jest odpowiedzialny za odpowiednią ochronę przed anemią. Niedobór witaminy b12 lub nieprawidłowo chronione krwinki mogą zostać narażone na chorobę Addisona-Biermera, czyli potocznie zwaną anemię. Jakie są objawy choroby ?

•      bladość skóry, śluzówek i spojówek,

•      duszności,

•      niskie ciśnienie krwi,

•      osłabienie,

•      bóle zatokowe,

•      podatność na infekcję, której towarzyszą krwotoki z nosa i przyśpieszone bicie serca,

•      omdlenia, rozdrażnienie, przewlekłe bóle głowy, częste uczucie zimna i stałe uczucie zmęczenia.

Większość z objawów są skutkiem niedoboru witaminy b12. Kobiety dotknięte anemią, są narażone na obfite miesiączki. Anemia może objawiać się także tzw. krwawieniem utajonym, które występuje w drogach pokarmowych. W obydwu przypadkach, jak i podczas krwotoków z nosa, krwawienie może mieć charakter ostry lub przewlekły.

Anemia co to jest

Stan chorobowy, w którym ilość hemoglobiny oraz krwinek czerwonych jest mniejsza, niż poziom zapewniający właściwe utlenianie tkanek. Choroba wynika z niedoboru żelaza oraz witaminy b12. Wyżej wspomniana hemoglobina jest głównym budulcem krwi, będąc jednocześnie jej utleniaczem, to właśni edzięki  hemoglobinie zawdzięczamy czerwoną barwę krwi. Witamina b12 działa tutaj jako budulec, który jest niezbędny do odpowiedniej ilości czerwonych krwinek, a także ich jakości. Czy Anemia jest niebezpieczna dla człowieka ? Odpowiedź brzmi tak. Istnieje norma ilości hemoglobiny, która wskazuje, kiedy konieczna jest dodatkowa suplementacja. Jeśli jej poziom u mężczyzn spada poniżej 13,5 grama na decylitr, mamy do czynienia z anemią, w przypadku kobiet jest to 11,5 grama na decylitr.

Wiek Norma hemoglobiny
Noworodki 14-23 g/dl
Dzieci od 1 miesiąca do 2 roku życia 10,5-14 g/dl
Dzieci od 2 roku życia do 10 roku życia 11,5-15,5 g/dl
Nastolatki 12-15 g/dl
Nastolatkowie 13,5-16 g/dl

 

Co to jest anemia

Jeśli dojdzie do szybkiego rozpoznania anemii, nie dojdzie do silnej niedokrwistości, a  przy tym bardzo inwazyjnych skutków w organizmie. Dzieci są szczególnie narożne na anemię, która w ich przypadku objawia się sennością, bladością skóry, śluzówek oraz przewlekłym zmęczeniem.  Anemia może pojawić się również podczas ciąży, co skutkuje zagrożeniem nie tylko dla matki, ale przede wszystkim  dla rozwijającego się dziecka. Bez względu na wiek anemia, szczególnie ta wykryta późno jest niebezpieczna dla zdrowia. Zbyt niski poziom hemoglobiny może doprowadzić do stanu zagrożenia życia. Oto jak poziom hemoglobiny w krwi wpływa na przebieg anemii:

•      Łagodny przebieg choroby

Hemoglobina na poziomie 10-12 g/dl u kobiet.

Hemoglobina na poziomie 10-13,5 g/dl u mężczyzn. 

•      Umiarkowany przebieg choroby

Hemoglobina na poziomie 8- 9,9 g/dl 

•      Ciężki przebieg choroby

Hemoglobina na poziomie 6,5 7,9 g/dl 

•      Przebieg choroby zagrażający życiu

Hemoglobina <6,5 g/dl

 

Pierwszym badaniem, jakie należy wykonać w przypadku podejrzenia anemii, jest morfologia krwi. Kolejnymi są: badanie poziomu żelaza i jego jonów – ferrytyny, OB, oraz badanie poziomu witaminy b12. W zależności od rodzaju niedokrwienia, stosowane jest inne leczenie anemii. Możliwe rodzaje anemii:

•      Anemia wynikająca z niedoboru żelaza

Tego rodzaju anemia prowadzi do obniżenia poziomu hemoglobiny, jej niski poziom skutkuje zmniejszeniem produkcji zdrowych krwinek. Przyczyną może być utrata krwi lub dieta uboga w żelazo.

•      Niedokrwistość złośliwa, wynikająca z niedoboru witaminy b12

Jej niedobór uniemożliwia prawidłowe dojrzewanie krwi, co podobnie jak w powyższym przypadku, skutkuje mniejszą ilością zdrowych krwinek. Przyczyną tego schorzenia jest dieta uboga w witaminy z grupy b, szczególnie b12 lub jej upośledzone wchłanianie.

•      Anemia aplastyczna

Ten rodzaj anemii jest spowodowany zmniejszonym wytwarzaniem wszystkich komórek, które są wytwarzane przez szpik kostny. Przyczyną może być chemioterapia, wrażliwość na toksyny czy infekcje wirusowe.

•      Anemia hemolityczna

W tym przypadku mamy do czynienia ze skróceniem żywotności krwinek czerwonych, proces ten trwa do maksymalnie 120 dni, jeśli do tego czasu krwinki obumrą, a ich ilość ulegnie nagłej redukcji powstaje anemia hemolityczna. Tutaj przyczyna może być dziedziczna lub spowodowana chorobą autoimmunologiczną i uczuleniem na leki z zawartością penicyliny.  

•      Anemia związana z chorobami przewlekłymi

Tutaj niektóre choroby mogą powodować zmniejszenie ilości produkowanych krwinek czerwonych lub ich uszkodzenia. Odpowiedzialne za to mogą być choroby nerek, cukrzyca gruźlica i HIV.

Jeśli anemia wynika z niskiego poziomu b12, należy wzbogacić dietę o produkty z jej zwartością powyżej 10mcg/100g witaminy b12. Dodatkowo dietę należy wzbogacić odpowiednią suplementacją.

Anemia w ciąży – objawy i leczenie

Ciąża to okres, w którym szczególnie należy zadbać o zdrowie. Regularne badania w porę powiadomią o ewentualnych komplikacjach, dzięki czemu będzie można zastosować leczenie, którego skuteczność w dużej mierze zależy od czasu diagnozy. Niedobory witamin mogą powodować spadek samopoczucia i spadek energii. Podczas ciąży należy wzbogacać dietę o różne witaminy, nie tylko za pomocą produktów ale także odpowiednią suplementacją, gdyż organizm potrzebuje podwójnej dawki zdrowego paliwa. Niestety podczas ciąży kobiety również są narażone na wystąpienie anemii, szacuje się, że występuje ona u około 35% do nawet 65% ciężarnych. Objawy anemii podczas ciąży nie różnią się specjalnie od innych stanów. Ogólne zmęczenie, osłabienie, duszności czy kołatanie serca są typowe dla anemii w czasie ciąży. Zdarzają się przypadki wypadania czy rozdwajania się końcówek włosów. Anemia w ciąży jest niebezpieczna szczególnie dla płodu, gdyż zwiększa ryzyko poronienia podczas pieszego trymestru. W drugim trymestrze anemia może skutkować uszkodzeniem płodu, natomiast w trzecim istnieje ryzyko przedwczesnego porodu. Oczywiście matki też są narażone na negatywne skutki anemii, jednak nie różnią się one od tych, które występują poza okresem ciąży. Przyszłym mamom zaleca się regularne badania kontrolne, szczególnie na poziom żelaza w krwi oraz witaminy B12. a  W przypadku wykrycia anemii lub obniżenia poziomu witaminy lekarz zaleca odpowiednie leczenie. Profilaktyczna suplementacja i stosowanie produktów bogatych w witaminę b12, skutecznie uodporni organizm na ewentualne braki. Należy pamiętać aby dieta i suplementacja były wzbogacone o inne witaminy i minerały, obecność których w organizmie jest niezbędna podczas ciąży.

Witamina B 12 w diecie pudełkowej

Bez względu na to, czy jesteś w ciąży, czy masz anemię, czy po prostu chcesz zadbać o odpowiedni poziom witaminy B12, warto skorzystać z gotowych posiłków w ramach cateringu dietetycznego. Dobry catering dietetyczny został zaplanowany przez dietetyków, którzy szczególną uwagę przykładają do tego, aby diety pudełkowe były dobrze zbilansowane. Co to oznacza? To, że decydując się na jedną z diety MójCatering możesz mieć pewność, że produkty zostały tak dobrane, aby nie tylko dobrze smakowały, ale przede wszystkim dostarczyły odpowiednich witamin. Diety pudełkowe MójCatering są bogate w produkty z witaminą B12, zarówno w formie płynnej, jak i stałej. Poza witaminą B12, dbamy o to, aby w posiłkach występowały produkty pełne innych witamin i minerałów. W ofercie znajdziesz również odchudzającą dietę sokową, soki oraz smoothiesy, które urozmaicą codzienne posiłki oraz pomogą usprawnić przyswajanie witamin i minerałów,   tym samym  będą doskonałym sposobem na uzupełnienie ich braków.

Najciekawsze wpisy na naszym blogu:

Jajka na odchudzanie – czy są zdrowe na diecie?
Natka pietruszki na odchudzanie – jak działa?
Pyłek pszczeli na odchudzanie – czy daje efekty?
Przełom w odżywianiu: Węglowodany o niskim indeksie glikemicznym na odchudzanie!
Pizza o niskim indeksie glikemicznym – przepis
Kasze o niskim indeksie glikemicznym – jakie wybierać?
Chleb z niskim indeksem glikemicznym – jak upiec?
Endometrioza dieta – co jeść, a czego unikać
Endometrioza – co to jest, objawy i leczenie
Makaron o niskim indeksie glikemicznym – przepis

Powrót do bloga
Subskrybuj
Powiadom o
guest

1 Komentarz
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Elka
Gość
Elka
2 lat temu

no to trzeba kupic jakieś witaminki haha